Yerli Elektrikli Otomobilin Mucidiyle Keyifli Bir Sohbet

Her sene en az bir yerli otomobil haberi çıkıyor televizyon kanallarında. Bazen bir üniversitenin adı geçiyor, bazen Tübitak’ın logosu beliriyor enteresan görünümlü arabaların kaportalarında. Gel gelelim hiçbiri detaylı teknik bilgi ya da seri üretim umudu vermiyor bizlere. En son Tübitak’ın, Cadillac marka bir aracın üzerini sticker ile kaplayıp, arabanın içinde yaptığı tek değişiklik konsol kısmına bir LCD panel koymak olduğu halde yerli aracımızı yaptık demesi bu işin nirvanası oldu. Elbette yürüyen aksamını bilemiyoruz, belki de ciddi bir çalışmanın sonucudur o araba fakat dış görünümünde en ufak bir değişiklik olmaması, eleştirileri haklı kılıyor.

Tübitak'ın Yerli Otomobili (solda) ve Cadillac BLS
Tübitak’ın Yerli Otomobili (solda) ve Cadillac BLS

Tam da bu olayın gündem olduğu günlerde Facebook üzerinden bir arkadaşımın paylaşmış olduğu bir Facebook albümü dikkatimi çekti. Murat Orhon ismiyle 11 Mart 2015’te paylaşılan ve nedense 2015’in Ekim ayında ülke genelinde popüler olan (Cadillac olayının etkisi olduğunu düşünüyorum) bu albümü birkaç arkadaşım daha paylaşınca tam olarak ne olduğunu merak edip incelemeye başladım. Bu albüm, Murat Orhon isimli, aynı zamanda Makine Mühendisi olan Ankaralı bir iş adamının, ikinci el, 1990 model Fiat 126 Bis marka bir aracı 3.000 TL’ye satın alıp, yurtdışından tek tek aldığı veya gerektiğinde kartona çizdiği parçaları üretip kullanarak elektrikli araca dönüştürmesini aşama aşama gösteriyor.

Albümü başından sonuna kadar özenle inceleyip açıklama metinlerini okuduktan sonra Murat Bey’e ulaştım ve kendisiyle röportaj yapmak istediğimi söyledim. Sağolsun beni kırmayarak talebimi kabul etti. Başlıkta kendisine hitaben mucit kelimesini kullandım fakat o kendisini mucit olarak görmüyor. Bu işin yurtdışında senelerdir yapıldığını, kendisinin var olan bir fikri yeniden hayata geçirdiğini söylüyor. Benzinli bir aracı elektrikli araca dönüştürme işlemini o kadar güzel, özenle ve severek yapmış ki albümü baştan sona inceleyen herhangi biri benzinli aracını neredeyse eksiksiz olarak elektrikli araca dönüştürebilir. Bu kadar şeffaf bir dönüşüm sürecini daha önce hiçbir üniversiteden ya da kurumdan göremedik. Öncelikle albüme buraya tıklayarak ulaşabilir, daha sonra aşağıdaki röportajımızı okumaya başlayın.

Merhaba Murat Bey, biraz kendinizden bahseder misiniz? Kaç yaşındasınız, eğitim durumunuz ve mesleğiniz nedir?

1962 Ankara doğumluyum ODTÜ Makina mühendisliği bölümünü bitirdim. Ben kendimi bildim bileli teknik konulara meraklıyım hani mühendis doğmuş derler ya bu laf tam bana göre üstüne bunun eğitiminide alınca hayatta severek yapabileceği işe kavuşan mutlu azınlıkdan oldum. Birkaç sene çalışdıkdan sonra kendi işimi kurmaya karar verdim ve çok çalışma ve birazda şansla 27 senedir kendi şirketimi yönetiyorum.

İkinci el ucuz bir araç alıp, onu elektrikli araca çevirme fikri ilk ne zaman ve hangi sebeple aklınıza düştü?

Bu yıl başında artık zamanımın tamamını kendim için kullanmaya karar verdim ve hobi olarak bu projeye bir 126 Bis alarak başladım küçük aksaklıklar dışında işler yolunda gitti ve projesini mühendisliğini teknisyenliğini ve işçiliğini kendim yaptığım e-Bis bir aydan daha kısa sürede ortaya çıkdı.Sosyal medyada sadece arkadaşlarımla paylaşdığım ve çok güzel geri dönüşler aldığım e-Bis yapım aşamaları albümü yaklaşık yedi ay sonra birden paylaşım rekorları kırarak popüler hale geldi.Gerçekleştirdiğim elektrikli araca dönüşüm projesi türünün ne ilk örneği idi nede son olacak yani icat etmedim mucit değilim. Hem ülkemizde, özellikle de Amerika da elektrikli araca dönüşüm son yılların gözdesi, hatta kulüpleri bile var. Projemin çok başarılı olduğunu ortaya çıkan sonucun benim bile işe başlarken hedeflediğimden daha ileri seviyede olduğunu kabul etmekle birlikte sadece hobi olarak yaptığım bu otomobile çapından büyük misyonlar yüklemek beni de, e-Bis’ide zaman içinde ezer. Gelen yorumların %99 unun çok olumlu olması tabi ki beni çok gururlandırdı, destek olan herkese çok teşekkür ederim. Bilgi paylaştıkça çoğalır prensibiyle hiçbir şey gizlemeden bir elektrikli aracın nasıl yapılacağını anlatan 97 resimden ve açıklamalardan oluşan bu albüm ilgilenenlere açık bir kaynak olacaktır, bunu okuyan başlangıç noktası olarak bu projeyi kullanıp üstüne bir şeyler ekleyerek daha iyisini yapabilir sonra bir başkası ona bakarak dahada iyisini…Eğer bu amatör çalışmamla birilerine cesaret ve ilham verebildiysem benim için en büyük hediye budur.

Dönüşüm için gerekli bazı parçaları kendiniz çizmişsiniz ve bunları sanayide yaptırmışsınız. Çizimler için hangi yazılımları kullanıyorsunuz? Bu tür parçaları yaptırmak yüksek maliyetli değil mi?

Dönüşüm için gerekli parçaların tasarımını kendim yaptım çizdim ve imal ettirdim, çizim için üretim metodunuda göz önünde bulundurarak SketchUp ve Autocad programlarını kullandım , üretim yıllardır yaptığım bir iş olduğu için imalat aşamasıda zor ve pahalı olmadı bu işi yaptırmak isteyenlerin sanayide iyi bir torna ustası bulmaları imalat işinin büyük kısmını çözer.

Aracın tam olarak istediğiniz şekli alması size ne kadara mal oldu? Araç kaç kilometre kullanıldığında bu maliyeti tasarruf olarak size geri verebilecek?

Bu araç benim için bir test platformu daha üstünde deneyeceğim çok şey var bu yüzden bir geri dönüş hesabı yapmam doğru değil ama e-Bis in maliyeti araç dahil 10.000.- TL civarında. e-Bis in teknik özelliklerine gelirsek araca hareketini veren 10 kW lık bir DC elektrik motoru ve bunun kontrol ünitesi, gerekli olan 72 voltu sağlamak için 12 voltluk altı adet özel aküyü seri bağladım. Projenin en uğraştırıcı kısmı benzinli motoru söktükden sonra elektrik motorunu aynı yere bağlamak için gerekli tüm parçaları projelendirmek imal etmek ve monte etmekdi, proje boyunca sürüş testlerinden aldığım geri dönüşler sonucu yapmam gereken değişiklikler için motoru belki on defa söküp geri taktım. E-bis de menzil uzatıcı bir özellik olarak ayağınızı gazdan çekince aküleri şarja başlaması gösterilebilir, frene basınca daha yüksek amperle şarj ettiği için hem aracın durmasına yardım ediyor hemde aküleriniz dahada hızlı doluyor. Evinizdeki 220 volt prizden e-Bis in tam boş aküleri 6 saate 2 TL lik elektrik harcayarak doluyor ve bununla en fazla 80 km. yol gidebiliyor ben biraz daha cimrilik ettim ve daha önce projelendirip yaptığım güneş takip sistemli 400 W lık bir güneş jeneratöründen e-Bis i bedavaya dolduruyorum.

Aracın trafiğe çıkabilmesi için yasal bir engel mevcut mudur? Eğer böyle bir engel mevcutsa ne şekilde aşılabilir?

Bu şu sıralar uğraştığım bir konu ama daha somut bir ilerleme kaydedemedim.

Türkiye’deki üniversiteler ve Tübitak tarafından üretilen elektrikli araçlar hakkında ne düşünüyorsunuz? Özellikle son günlerde basında sıkça yer alan, yerli araç olarak lanse edilen ve sonradan Cadillac marka olduğu anlaşılan araç ile ilgili düşünceleriniz nelerdir?

Üniversitelerin yaptığı araçlar muhakkak desteklenmeli bence doğru olan budur, diğerinin ise bir seçim yatırımı olduğunu düşünüyorum umarım yaniliyorumdur ve ilerleyen zamanlarda ortaya güzel bir araç çıkar.

Bu yazıyı paylaşmak istersin diye buraya renkli düğmeler koydum
blank
Blog Yazarı
Sezer İltekin
Bu konuyla ilgili bir fikriniz var mı?

12 Yorum
  • Sezer kardeşim yazı için eline sağlık ama katılmadığım birkaç nokta var.
    yerli otomobil zaten, özgün benzersiz tek başına bir şaheser gibi tanıtılmadı Saab ın bilmem kaça kaç platformu olduğu aynı platformu Cadillac ında kullandığı yetkililer tarafından söylendi platform dediğin kalıptır amaç kopyala yapıştır da olsa malzeme üretimi ile en ufak somunu dahi kendimizin üretmesidir sen aslında bunların hepsini herkesten daha iyi bilirsin ama neyse.

    arkadaşı tebrik ederim el emeği olmuş eline sağlık

    • Yorumunuz için teşekkür ederim fakat açıklama çok sonra, arabanın markası ortaya çıkınca yapıldı. Anadolu Ajansı’nın şu haberine bir göz atın. Açıklama şu şekilde:

      Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, yerli otomobil için 3 prototipin ortaya çıktığını, TÜBİTAK’ta çalışmaların sürdüğünü ifade etti.

      Görüldüğü üzere bir mühendisin tek başına hobi amaçlı yapabildiği bir dönüşüm için koskoca Teknoloji Bakanı “prototip” kelimesini kullanarak açıklama yapıyor.

  • Abi süper bir röportaj olmuş. Kendisinin çalışmasını ben de görmüştüm, vay be demiştim. Murat Bey ile tanışmak hoş oldu.

  • Eyvallah Sezer’im, gerçekten noktasına kadar kaçırmadan okuduğum bir yazı oldu. (Otomobilden hiç anlamamama ve ehliyetim dahi olmamasına rağmen) Dediğin gibi ülkenin böyle adamlara ihtiyacı var. Tabi senin gibi böyle adamları daha fazla tanıtmaya uğraşan adamlara da :)

  • Aracın üretim aşamalarını teker teker çekip paylaşması çok güzel olmuş. Bu alanla çalışan öğrenciler ve meraklılar için çok yararlı bi kaynak olacaktır. Keşke ülkemizde bu gibi projelere samimi şekilde destek verilse de bilim siyasetten uzakta tutulabilse…